Wie kan mij helpen bij overbelasting?

Heb jij het gevoel dat je alle ballen hoog aan het houden bent, voor iedereen aan het zorgen bent, maar nauwelijks tijd hebt voor jezelf? Ben je moe, prikkelbaar, slaap je slecht of staat het huilen je steeds nader dan het lachen? Dan kan het zijn dat je psychisch overbelast bent.

Vooral in deze tijd hebben veel mensen te kampen met overbelasting. We moeten zoveel mogelijk thuis werken, kinderen en partner zijn ook ineens thuis waardoor er weinig ruimte is voor jezelf. Naast je eigen werk, moet je misschien ook de rol van juf/meester spelen. Privé en zakelijk gaan door elkaar heen lopen. Weinig tijd en ruimte meer om te ontspannen, sportscholen dicht en restaurants gesloten. Nauwelijks meer sociale contacten of quality time met je partner. En dan heb ik het nog niet eens over de financiële problemen waar een groot deel van de Nederlanders mee te maken heeft of de angst rondom Corona en het verlies van een dierbare.

Mede door de coronacrisis ervaren veel mensen langdurige stress. Als stress te lang aanhoudt, kan het overgaan in een burn-out. Het is dus van groot belang om op tijd de signalen te herkennen van een burn-out, te erkennen en zo nodig hulp te zoeken. In dit artikel lees je meer over de oorzaak, symptomen, tips en hulpbronnen bij overbelasting.

Te veel en te lang stress

Zonder stress kunnen we niet leven, we ervaren het allemaal wel eens. Op het moment dat we examen moeten doen, voor een groep moeten spreken, een deadline moeten halen of te laat zijn voor een afspraak en in een file terecht komen. Met gezonde stress is helemaal niks mis. Het lichaam maakt je klaar voor actie, zorgt dat je alert en scherp bent. Je hart gaat sneller kloppen, ademhaling gaat omhoog, spieren worden aangespannen en je concentratievermogen wordt verscherpt. Als de stressvolle situatie voorbij is, keert het lichaam weer in ruststand en treedt het herstel van lichaam op.

Met positieve stress is dus niks mis. Als we echter te lang stress ervaren, kan ons lichaam onvoldoende herstellen. Dit noemen we negatieve stress. We ademen dan langdurig hoog, spieren zijn lang gespannen en ons brein staat continu op scherp. Lichaam en geest raken uitgeput, je kan steeds moeilijker ontspannen, gaat slecht slapen omdat je veel piekert en krijgt allerlei lichamelijke klachten. Je lijf krijgt veel te weinig “ontspanning” waardoor je letterlijk “overspannen” raakt.

Waar herken je overbelasting aan?

Herken jij de klachten van psychische overbelasting? Hieronder heb ik een aantal symptomen van psychische overbelasting opgesomd.

• Oververmoeidheid, verminderde energie of zelfs uitputting
• Onrustig, gejaagd gevoel
• Concentratieproblemen
• Vergeetachtigheid
• Sneller overprikkeld raken
• Overgevoelig zijn voor licht en geluid
• Prikkelbaar of snel geïrriteerd zijn naar anderen
• Slaapproblemen
• Te veel piekeren
• Huilbuien, agressief zijn
• Toenemend onzeker en onbekwaam voelen
• Niet kunnen eten of juist te veel eten

Als je een aantal van deze symptomen herkent, kan het zijn dat jij psychisch overbelast bent. Neem eens rustig een moment voor jezelf om stil te staan bij jouw situatie. Ervaar jij momenteel langdurige stress? Kan jij je voldoende ontspannen? Beweeg je voldoende? Zijn er spanningen thuis of is er veel werkdruk? Hoeveel balans ervaar jij tussen energie gevers en nemers? En als je disbalans ervaart, wat zou jij dan graag verandert willen zien in je leven? Lees ook eens mijn artikel over positieve gezondheid waarin alle elementen van je gezond en gelukkig voelen aan de orde komen. Je kan aan de hand van een spinnenweb-model ontdekken in hoeverre jouw leven in balans is.

Verschil overbelasting en burn-out

In de volksmond worden psychische overbelasting, overspannenheid en burn-out vaak door elkaar heen gebruikt. Was iemand vroeger overspannen, zeggen we tegenwoordig vaak dat iemand een burn-out heeft. Toch is er een verschil tussen psychische overbelasting / overspannenheid en burn-out.

Psychische overbelasting en overspannenheid omschrijft een situatie waarin je in een relatief korte periode (een aantal maanden) teveel stress ervaart. Als het lichaam rust krijgt, zal het redelijk snel herstellen van deze fase. Denk hierbij aan een week of zes. Een burn-out ontstaat wanneer je veel langer (soms zelfs jaren) over je grenzen heen gaat en chronische stress negeert. Bij een burn-out is het lichaam dus veel meer uitgeput en kan zelfs uitvalsverschijnselen van lichaamsdelen veroorzaken. Het herstel van het lichaam zal veel langer duren. Hoe meer het lichaam uitgeput is hoe langer. Soms kan herstel van een burn-out wel een jaar tot twee jaar duren.

Wat kun je zelf doen bij overbelasting?

Herken jij de bovengenoemde symptomen van psychische overbelasting? Zorg dan dat je hier serieus mee aan de slag gaat om zo een burn-out te voorkomen! Onderstaand lees je enkele, praktische tips;

Wandelen: Ga iedere dag 30 tot 60 minuten wandelen. Wandelen is goed voor lichaam én geest. Doe dit zo aandachtig mogelijk. Voel hoe je loopt. Voel hoe de wind waait, de zon schijnt of de regen tegen je gezicht aankomt. Hoor de geluiden en zie de bomen, vogels en alles om je heen. Vaak zijn we nog met van alles en nog wat in ons hoofd bezig, maar hierdoor geniet je niet met volle teugen van je wandeling.

Een verwen moment: Neem tijd voor jezelf. Ga lekker in bad, neem een gezichtsmasker of kruip even op de bank met een boek. Even een momentje voor jezelf waarin jouw lichaam en geest tot rust mogen komen. Je bent het waard!

‘Nee’ is ook een antwoord: Ga eens na waar jij allemaal JA op zegt. Wil je dit ook echt? Hoe goed geef jij je grenzen aan? Durf eens NEE te zeggen. Naar die verjaardag gaan terwijl je eigenlijk erg moe bent, is misschien niet heel verstandig. Of die klus aannemen waar je baas mee kwam. Durf te luisteren naar je lichaam en je grenzen aan te geven.

Belang van een goede planning: Sta in de ochtend eens stil bij alles wat je die dag op de planning hebt. Is dit realistisch en haalbaar? Heb je voldoende ruimte om energie vreters af te wisselen met energie gevers? Gun jezelf bijvoorbeeld na het poetsen van de woonkamer even een moment van rust met kopje thee en tijdschrift. Moet echt alles af/gedaan worden wat je op de planning hebt staan?

Praat erover: Weten dierbare om je heen dat jij zoveel stress ervaart? Durf het te delen. Soms lucht dit al heel erg op en kan er hulp komen uit onverwachte hoek. Ook ontstaat er hierdoor meer begrip over je korte lontje of lichamelijke klachten.

Onderhoud je sociale netwerk: Mensen die chronische stress ervaren zijn moe. Alles kost meer energie. Je ziet dan dat vaak de sociale contacten het als eerste moeten ontgelden. Die gaan we schrappen om zo lang mogelijk het toch vol te houden op het werk en thuis. Dit terwijl juist de sociale contacten zo belangrijk zijn. Zorg dat je hier tijd voor vrij maakt.

Durf hulp te vragen: Durf ook om hulp te vragen. Dit kan op allerlei vlakken en manieren. Het kan zijn dat je wat vaker oppas in kan schakelen om zo wat meer tijd voor jezelf te hebben of een huishoudelijke hulp. Het kan ook zijn dat je even wat rustiger aan moet doen op het werk, durf dit dan te bespreken met je leidinggevende. Ook thuis kan het helpen als gezinsleden wat vaker bijspringen en je ontlasten. Als je het vraagt, blijkt er vaak meer mogelijk te zijn dan je zelf denkt.

Eerste hulp bij overbelasting

Lukt het je niet om met bovenstaande tips de overbelasting te verminderen? Neem dan contact op met je huisarts of zoek professionele hulp. Ben je bewust dat het van groot belang is de klachten serieus te nemen en daarmee te voorkomen dat je in een burn-out raakt! Soms kunnen een paar sessies psychodynamische therapie bij een hulpverlener zoals ik net genoeg zijn om de boel weer helder te overzien of tot rust te komen. Mijn naam is Anne-Corinne en ik kan jou helpen.